یکی از موانع تمرکز حواس، افکار مزاحم است. این افکار به دلیل تأثیر ناخودآگاهی که دارند، مشکلات بیش‌تری ایجاد می‌کنند. بعضی از دانش‌آموزان این مشکل را دارند که در حین مطالعه، کنترل مسیر ذهن خود را از دست داده و با گذشت دقایقی از مطالعه، متوجه می‌شوند که ذهن آن‌ها به صورت ناخودآگاه در مسیر دیگری وارد شده است.
حال سوال مهم در اینجا این است که با افکار مزاحم چه می‌توان کرد؟ نه سرکوب کردن افکار مزاحم و نه تلاش برای فرار از آن‌ها، راه‌های خوبی برای مواجهه با این افکار نیستند. اگر این افکار را از در بیرون کنید، از پنجره بازخواهند گشت. بهترین کار این است که افکار مزاحم را شناسایی کنید. شناسایی افکار مزاحم، شما را برای تسلط و غلبه بر آن‌ها یاری می‌دهد.
برای شناسایی افکار مزاحم باید ذهن خود را در مسیر این افکار قرار دهید. اگر هنگام یک فعالیت ذهنی اصلی مانند درس خواندن، جرقه‌ی سوژه‌های دیگری هم زده شد، سعی کنید در وقت مناسب، به صورت خودآگاه، هر سوژه را دنبال کنید؛ یعنی به صورت عملی سعی کنید به جای راندن افکار مزاحم، آن‌ها را بشناسید. یک کار بسیار خوب آن است که این سوژه‌ها- اعم از بد و خوب- را بنویسید. حتی اگر بتوانید هر سوژه را با جزئیاتش بنویسید، استفاده‌ی بیش‌تر و بهتری خواهد داشت. فقط کافی است یک هفته به طور جدی و مستمر به این توصیه عمل کنید. بعد از یک هفته، لیستی مختصر یا مفصل از افکارتان خواهید داشت. این کار حتی اگر وقت‌گیر هم باشد، ارزش دارد، زیرا به شما کمک خواهد کرد راه درس خواندن را راحت‌تر و مسلط‌تر طی کنید. افکار مزاحم و حاشیه‌ای ذهن خود را شناسایی کنید.
غلبه بر افکار مزاحم
برای غلبه بر افکار مزاحم به تناسب موضوع افکار، راه‌های مختلفی وجود دارد. بعد از شناسایی افکار مزاحم، باید ببینید که هر کدام از آن‌ها برای شما چه اولویتی دارند. بعضی از این افکار، خیلی ساده و پیش‌پاافتاده هستند و به راحتی می‌توان با آن‌ها کنار آمد. تعدادی، سوژه‌های مهم ولی نه‌چندان محرمانه‌اند. بعضی از افکار هم محرمانه و کاملاً شخصی هستند. به طور کلی، برای غلبه بر افکار مزاحم، این مسیر می‌تواند مفید باشد:
الف: در مورد بعضی از موضوعات می‌توانید زمان‌های مشخصی را برای فکر کردن به آن‌ها اختصاص دهید. قسمت‌های کوچکی از وقت خود را برای کلنجار رفتن با افکار مزاحم کنار گذاشته و هر وقت هنگام درس خواندن سر و کله‌ی سوژه‌های مزاحم در ذهنتان پیدا شد، فکر کردن به این سوژه را به زمان در نظر گرفته‌شده حواله دهید.
ب: اگر نتوانستید با افکار مزاحم کنار بیایید برخورد آمرانه و تحکم‌آمیز با خود بکنید. یعنی به خود دستور بدهید که الان و این لحظه زمان مناسبی نیست و باید در زمان خود به سوژه‌های مورد نظر بیندیشید. این روش را باید تمرین کنید و تلاش کنید که حتماً مطیع امر خود باشید تا دستورهای تحکم‌آمیزی که به خودتان می‌دهید، اثر داشته باشند.
ج: در مورد بعضی از سوژه‌هایی که خیلی محرمانه نیستند می‌توانید با پدر و مادر یا افراد قابل اعتماد دیگر صحبت کنید. این می‌تواند به آرامش شما کمک کند.
د: بعضی از سوژه‌ها ممکن است خیلی جدی‌تر باشند. در این جا نیز استفاده از مشاوره توصیه می‌شود.